Dat de beet van een teek de ziekte van Lyme kan overbrengen is bekend. Maar een tekenbeet kan ook de oorzaak zijn van een veel zeldzamere, maar gevaarlijker aandoening: tekenencefalitis, een vorm van hersenvliesontsteking. En juist deze aandoening maakt de laatste jaren een snelle opmars door in Europa. In 2015 werden er 1779 gevallen geregistreerd, vijf jaar later was dat aantal meer dan verdubbeld tot 3626. In landen als Duitsland verdrievoudigde het aantal gevallen zelfs. Waarschijnlijk ligt de klimaatopwarming daarvoor aan de grondslag: het tekenseizoen duurt langer naarmate het eerder warm wordt.
Tekenencefalitis staat ook bekend onder de naam TBE, van de Engelse term ‘tick-borne encephalitis’. Sinds 2012 eist het Europese centrum voor ziektepreventie en -controle (ECDC) van alle lidstaten van de Europese Unie, IJsland en Noorwegen dat ze jaarlijks hun gegevens over tekenencefalitis doorgeven aan het Europese surveillancesysteem (TESSy). De bewaking van tekenencefalitis in Europa laat echter nog te wensen over. De werkelijke besmettingscijfers liggen waarschijnlijk hoger.
Onderzoekers verbonden aan het ECDC hebben nu aanbevelingen opgesteld om de surveillance te verbeteren. Zij roepen op tot:
Er bestaan wel twee vaccins tegen TBE, die allebei meer dan 90% bescherming bieden. Er laten zich echter niet veel mensen vaccineren omdat de inentingen in principe niet door de verzekeraars vergoed worden. Daarnaast ontbreekt het ook aan bekendheid met tekenencefalitis. In Nederland is dat niet zo verwonderlijk, want Nederlandse teken blijken maar hoogst zelden de ziekteverwekker met zich mee te dragen. Het RIVM meldt dat er slechts zeer weinig teken besmet zijn met het TBE-virus. In de gebieden waar het TBE-virus gevonden is, waren ongeveer 1 op 1500 teken besmet met dit virus. Die gebieden waren in 2022 de provincies Overijssel, Flevoland, Gelderland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg. Met name in Salland zijn veel teken met het TBE-virus gevonden. Toch gaat het om geringe aantallen: in 2020 waren er 5 besmettingen met TBE in ons land. Ter vergelijking: bij de ziekte van Lyme, eveneens een door teken overgebrachte ziekte, praten we over 27.000 infecties per jaar.
De onderzoekers van het ECDC denken dat bewustmakingscampagnes die informatie geven over het risico van tekenencefalitis wel effectief kunnen zijn. In Oostenrijk wordt sinds 1980 jaarlijks een bewustmakingscampagne gehouden, waardoor de incidentie van tekenencefalitis er gedaald is.
Referenties
Kunze M. et al., Recommendations to Improve Tick-Borne Encephalitis Surveillance and Vaccine Uptake in Europe. Microorganisms 2022, 10, 1283 – https://doi.org/10.3390/microorganisms10071283
Naar boven
