Aantal teken groeit gestaag maar steeds minder van hen dragen lyme-bacterie mee

juli 2021 Actueel Willem van Altena
Parasitic biting insect on background of epidermis detail. Disgusting carrier of encephalitis, Lyme disease or babesiosis infections. Tick-borne diseases

Juni is de topmaand voor teken in ons land, en in die maand worden ook de meeste tekenbeten gemeld. Toch blijken steeds minder teken de borrellia-bacterie mee te dragen, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Dat zijn enkele uitkomsten uit een langlopende studie door Universiteit Wageningen, waarover recent gepubliceerd werd in wetenschappelijk vakblad Parasites and Vectors.

Van januari 2009 tot en met juni 2016 werden elke maand teken gevangen op 12 vaste locaties verspreid over het hele land. In totaal werden er bijna 27.000 teken gevangen. De locaties waar dat gebeurde zijn in alfabetische volgore: Bilthoven, Dronten, Ede, Gieten, Hoog Baarlo, Kwade Hoek, Montferland, Schiermonnikoog, Twiske, Vaals, Veldhoven en Wassenaar.

Juni en juli

De onderzoekers stelden vast dat vanaf maart het aantal actieve teken toeneemt totdat in juni het maximum wordt bereikt. Daarna neemt het aantal actieve teken weer af. Juni en juli vormen het hoogtepunt van de tekenactiviteit: de helft van alle gemelde tekenbeten wordt in deze maanden geregistreerd.

Ruim 14.000 teken zijn vervolgens getest op de aanwezigheid van de borrellia-bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Over de gehele meetperiode van 2009 tot 2016 bleek gemiddeld 14,7% van de teken de bacterie mee te dragen. Daarbij stelden de onderzoekers vast dat het percentage besmette teken door het jaar heen fluctueert. Aan het begin van het tekenseizoen, in maart, is het percentage besmette teken gemiddeld 9,7% en dat loopt op tot 16,1% in augustus. Ook bleek dat het aantal besmette teken niet overal gelijk was. In sommige gebieden was maar 5% van de teken besmet met de lymebacterie, in andere was dat 26%.

Dalende trend

Tussen januari 2009 en juni 2016 is het percentage besmette teken gaandeweg gedaald, van 18% in de eerste jaren tot 12% in de laatste jaren. De onderzoekers weten nog niet waar die afname door verklaard kan worden. Ook is niet duidelijk of de dalende trend na 2016 heeft doorgezet.

Maar terwijl het aantal besmette en potentieel ziekmakende teken afnam, is het aantal teken als geheel juist toegenomen. In absolute aantallen bleef het aantal besmette teken ongeveer gelijk. Dat aantal kan varieren tussen 0 en 6 per 200 vierkante meter, afhankelijk van de locatie en de tijd van het jaar. De meeste besmette teken worden in juni aangetroffen. In augustus is het percentage besmette teken weliswaar hoger, maar in absolute aantallen zijn er veel minder teken dan in juni.

Referenties

Hartemink N, van Vliet AJH, Gort G, et al. Seasonal patterns and spatial variation of Borrelia burgdorferi (sensu lato) infections in Ixodes ricinus in the Netherlands. Parasit Vectors. 2021 Feb 24;14(1):121. doi: 10.1186/s13071-021-04607-7. PMID: 33627166; PMCID: PMC7905678.

Actuele gegevens over tekenactiviteit in Nederland via Tekenradar.nl

Lees ook een persbericht over tekenactiviteit op de website van het RIVM.