Radboudumc onderzoekt bacteriofagen als innovatieve behandeling voor tuberculose

februari 2024 Zorginnovatie Willem van Altena

Het Radboudumc in Nijmegen heeft zich aangesloten bij een baanbrekend internationaal onderzoeksproject dat zich richt op het gebruik van bacteriofagen in de strijd tegen tuberculose. Tuberculose, een infectieziekte veroorzaakt door de Mycobacterium tuberculosis, eist jaarlijks meer dan een miljoen levens, vooral in Afrika. Het Radboudumc werkt samen met onderzoeksinstituut TASK in Kaapstad (Zuid-Afrika), de Universiteit van Pittsburgh en het Seattle Children’s Research Institute (VS) in het project Phages4TB. Dit onderzoek, gefinancierd door een subsidie van de Bill and Melinda Gates Foundation, heeft als doel innovatieve behandelingen voor tuberculose te ontwikkelen.

Multiresistente variant

De wereldwijde prevalentie van tuberculose blijft een ernstige zorg, met jaarlijks meer dan een miljoen slachtoffers. Vooral in Afrika is de impact verwoestend. Tuberculose is een moeilijk behandelbare aandoening, waarbij de standaard antibioticabehandeling een half jaar duurt. Bovendien bestaat er een multiresistente variant die niet reageert op gangbare antibiotica, waardoor behandelingen soms meer dan een jaar in beslag nemen.

Het Phages4TB-project brengt expertise samen uit Europa, Afrika en Amerika. Het Radboudumc, TASK, de Universiteit van Pittsburgh en het Seattle Children’s Research Institute bundelen hun krachten om bacteriofagen in te zetten tegen Mycobacterium tuberculosis. Bacteriofagen (wat letterlijk: ‘bacterie-eters’ betekent) zijn virussen die specifiek gericht zijn op bacteriën, en ze worden opnieuw onder de loep genomen als mogelijke oplossing voor antibioticaresistentie.

Specifieke stam bacteriën

Bacteriofagen, ook wel fagen genoemd, zijn virussen die bacteriën kunnen infecteren en doden. Deze behandeling werd veel gebruikt vóór de komst van antibiotica. Het belangrijkste verschil is dat antibiotica zich richten op verschillende bacteriesoorten, terwijl bacteriofagen alleen actief zijn tegen een specifieke stam bacteriën. Met de groeiende antibioticaresistentie wereldwijd is er hernieuwde belangstelling voor bacteriofagentherapie.

Het onderzoek, geleid door arts-microbioloog Jakko van Ingen, is optimistisch over de mogelijkheden van bacteriofagen in de behandeling van tuberculose. Van Ingen benadrukt het voordeel van de beperkte variatie van de tuberculosebacterie, waardoor een combinatie van fagen mogelijk effectief kan zijn voor de meeste patiënten.

Radboudumc

Het Radboudumc is pionier in Nederland door als eerste kennisinstituut onderzoek te doen naar behandelingen met bacteriofagen gericht op tuberculose. Het specifieke onderzoek richt zich op de activiteit van bacteriofagen onder verschillende omstandigheden waarin de tuberculosebacterie zich kan bevinden.

Het uiteindelijke doel van het onderzoek is het ontwikkelen van een alternatieve behandeling voor tuberculose, die sneller, effectiever en met minder bijwerkingen is dan de huidige standaardbehandelingen. Het Radboudumc hoopt hiermee bij te dragen aan het indammen van tuberculose, waardoor de wereldwijde volksgezondheid minder bedreigd wordt.

Referentie

Bezoek de Zuid-Afrikaanse website van TASK