Leidende rol Nederland bij internationaal initiatief om nieuwe TBC-middelen te vinden

juli 2021 Medisch Onderzoek Willem van Altena
Secondary tuberculosis in lungs and close-up view of Mycobacterium tuberculosis bacteria, 3D illustration

Onder de naam UNITE4TB start er een nieuw Europees samenwerkingsverband van 30 partners in 13 landen met het zoeken naar nieuwe behandelingen voor tuberculose (TBC). Dit internationale initiatief wordt op wetenschappelijk en klinisch gebied geleid vanuit Radboudumc in Nijmegen. Gedurende 7 jaar zal er gewerkt worden aan het versnellen en verbeteren van de klinische evaluatie van bestaande en nieuwe medicijnen tegen tuberculose.

TBC treft jaarlijks wereldwijd zo’n 9 miljoen mensen, en meer dan 1 miljoen mensen overlijden aan de ziekte. Daarmee is het niet alleen een van de 10 grootste doodsoorzaken, maar ook de grootste bron van infecties. Niet voor niets is het uitbannen van de ziekte in 2050 een van de speerpunten van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Een groeiend probleem bij de behandeling van TBC is dat er steeds vaker medicijnresistentie optreedt. Mede om die reden is er een toenemende aandacht voor onderzoek naar TBC, en wordt er steeds meer geïnvesteerd in nieuwe medicijnen.

Fase 2 studies

Met het UNITE4TB initiatief moet er meer samenwerking en coördinatie komen op gebied van medisch en farmaceutisch onderzoek. Onder de partners van UNITE4TB behoort de Europese federatie van farmaceutische bedrijven en verenigingen EFPIA, en dat betekent toegang tot een groot aantal van de meest innovatieve nieuwe kandidaat-medicijnen die klaar zijn voor verdere klinische ontwikkeling. UNITE4TB gaat daarom een wereldwijd ontwikkelingsnetwerk opzetten voor met name fase 2 studies, waarin de effectiviteit van medicijnen verder wordt onderzocht. De nieuwste methodes voor klinische studies worden gecombineerd met geavanceerde modelleringstechnieken en kunstmatige intelligentie. Deze aanpak maakt het mogelijk om beste combinaties van medicijnen te selecteren met de grootste kans op succes in de grote en dure afsluitende fase 3 studies, de laatste stap op weg naar de patiënt.

Slimme ziekte

Projectleider van UNITE4TB is dr. Martin Boeree, longarts en hoogleraar Klinische Tuberculose in het Radboudumc. Hij verwacht dat het initiatief een stimulans zal betekenen voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. “Tuberculose is een slimme ziekte. Effectieve behandelingen tegen resistente tuberculose zijn zwaar en duren lang, soms tot wel achttien maanden. De tuberkelbacil is in staat om de lichaamsafweer en geneesmiddelen te ontwijken door ín lichaamscellen te gaan zitten. Daardoor kan het immuunsysteem de bacillen niet doden, maar ze hoogstens opsluiten in blaasjes. Met als gevolg dat tuberculose soms pas jaren na besmetting de kop op kan steken. We willen de behandeling voor deze mensen verbeteren.”

Er worden niet alleen farmaceutische oplossingen gezocht, maar ook technologische. Digitale hulpmiddelen en apps kunnen een duidelijke meerwaarde hebben voor patiënten en zorgverleners. Zo wordt er gedacht aan een slimme pillendoos, die een signaal afgeeft wanneer hij geopend wordt. Dat zorgt ervoor dat de zorgverlener de inname digitaal kan monitoren en hulp kan bieden waar nodig.

Meer informatie

Bezoek de website van UNITE4TB.