GEPOKT EN GEMAZELD

Dan beter maar rood?

Een radeloze Gerhard Domagk hoorde zichzelf waarschijnlijk mompelen “Beter maar rood dan dood” toen hij in 1935 zijn doodzieke dochtertje Hildegard een flinke dosis KL730 (later bekend als Prontosil) toediende. Op 4 december rende het zesjarig meisje de trap af met een grote naald in haar rechterhand. Ze struikelde en de naald stak diep in de pols tot aan de handwortelbeentjes en brak af. De punt werd chirurgisch verwijderd. De volgende dag kreeg ze koorts die aanvankelijk werd toegeschreven aan een opflakkering van keelangina. De pols zwol echter op, de koorts piekte en een ontsteking verspreidde zich in de onderarm. De chirurg verrichtte flegmone-incisies, maar in de uren erna verschenen rode strepen op de arm richting de oksel. De lymfangitis duidde op uitbreiding van de streptokokkeninfectie en was een gevreesd voorteken van ‘bloedvergiftiging’.

(TIJDSCHR INFECT 2024;19(2):84–5)

Scoort rood?

Liverpoolfans weten dat een rood shirt het onderscheid kan maken. Dit verhaal begint met een rood shirt en een partijtje voetbal. Niet op Anfield, maar in Groningen – Groningen in Suriname welteverstaan, gelegen aan de rivier de Saramacca. Het dorp heeft een voetbalstadion, waar huisarts René de Vries wekelijks voetbalde toen hij werkte in Suriname. Een keertje waagde hij zich in een rood shirt op het veld, waarop hij dringend werd verzocht subiet iets anders aan te trekken. Naar verluid rustten onder het voetbalveld Nederlandse kolonisten die in 1845 tijdens een tyfusepidemie overleden. Het rode shirt zou hun zielen tergen, waardoor je het risico liep zomaar een arm of been te breken.
(TIJDSCHR INFECT 2024;19(1):42–3)

Julius Caesar en de varkenslintworm

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(3):170–1)

Mijnwerkersanemie en de Gotthardtunnel

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(3):127–8)

Kala-azar, gastheermanipulatie en het tropische Zuid-Europa

De koloniale Britse regering maakte zich in de jaren na 1858, toen ze officieel aan de macht was gekomen in India, grote zorgen over epidemieën van kinine-resistente koorts in het district Burdwan, Bengalen (Noordoost-India). Deze ‘Burdwan-koorts’ had onder de lokale bevolking de naam ‘kala-azar’, ofwel zwarte ziekte, vernoemd naar een grijsachtige verkleuring van de huid. De sterfte was hoog, waardoor de productiviteit van het land afnam en daarmee ook de overheidsinkomsten.¹ William Twining, een chirurg die werkte in Calcutta, schreef in 1832 al een boek over de ‘ziekte van Bengalen’. Hij schreef: “We sometimes see a chronic enlargement of the spleen, in adults of pale, sallow and unhealthy aspect; who eat and drink as they did in health, and seem to endure the disease for many months without much suffering”.² Hij beschreef hiermee vermoedelijk als eerste de viscerale vorm van leishmaniasis.

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(1):79–80)

Duivelse polenta en heilige hosties

(TIJDSCHR INFECT 2023;18(1):33–4)

Bartonella in de Peruaanse Andes

Bartonella-bacteriën zijn gramnegatieve staafjes met een kenmerkende voorkeur voor invasie van erytrocyten en het vermogen neovascularisatie te stimuleren. Wij associëren Bartonella vermoedelijk in eerste instantie met kattenkrabziekte door B. henselae, en in tweede instantie misschien met B. quintana, de verwekker van loopgravenkoorts. Toch begint het verhaal van de ontdekking van deze bacteriën niet bij katten of loopgraven, maar in het Andesgebergte in Peru.

(TIJDSCHR INFECT 2022;17(6):240–1)