Nieuwe vinding uit Wageningen maakt vaccinproductie schoner en efficiënter

juni 2025 Wetenschap Willem van Altena

Vaccinproductie wordt aanzienlijk schoner en eenvoudiger door een innovatieve temperatuurgevoelige schakelaar in het baculovirus. Onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR), Nederland, tonen aan dat hun BacFreets-technologie vervuiling van vaccins met baculovirusdeeltjes vrijwel volledig kan voorkomen. De methode biedt perspectief voor snellere, goedkopere en veiligere productie van virusachtige deeltjes (‘virus-like particles’, VLP’s) voor onder meer het Westnijlvirus, chikungunyavirus, coxsackievirus A6 en het mond-en-klauwzeer-virus. De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Trends in Biotechnology.

De BacFreets-technologie maakt gebruik van een genetisch aangepast baculovirus met een temperatuurgevoelige schakelaar. Bij 27°C gedraagt het virus zich als normaal en stimuleert het insectencellen tot productie van zowel VLP’s als baculovirusdeeltjes. Bij 33°C schakelt het virus zichzelf uit, waardoor alleen nog de gewenste VLP’s worden aangemaakt. Deze aanpak reduceert de baculovirusvervuiling in het eindproduct met maar liefst 99,97%. De methode is bovendien direct inpasbaar in bestaande productieprocessen, waardoor geen dure aanpassingen nodig zijn.

Vier virussen getest

De technologie werd getest met VLP’s van vier verschillende virussen: het Westnijlvirus, chikungunyavirus, coxsackievirus A6 en het mond-en-klauwzeer-virus. In de meeste gevallen bleef de opbrengst van VLP’s stabiel, hoewel bij het chikungunyavirus en coxsackievirus A6 een kleine daling werd waargenomen bij de hogere temperatuur. Desondanks wegen de voordelen van een sterk verminderde vervuiling ruimschoots op tegen deze beperking.

De BacFreets-methode heeft belangrijke klinische implicaties. Het minimaliseert het risico op ongewenste bijwerkingen door baculovirusdeeltjes in het eindproduct. Bovendien vereenvoudigt het de zuiveringsprocessen, wat leidt tot lagere productiekosten en een snellere beschikbaarheid van vaccins. Dit is van groot belang bij uitbraken van nieuwe virussen, waar snelheid en vaccinkwaliteit essentieel zijn.

Beperkingen en uitdagingen

Ondanks de veelbelovende resultaten zijn er nog uitdagingen. De temperatuur in de bioreactor moet zeer nauwkeurig worden geregeld, omdat zelfs kleine afwijkingen kunnen leiden tot vervuiling of lagere opbrengsten. Ook blijven aanvullende zuiveringsstappen nodig om aan de hoge eisen van klinische vaccins te voldoen.

Referentie
Van Oosten L, Altenburg JJ, Nowee G, et al. Engineered thermoswitch in the baculovirus expression vector system for production of virus-like particle vaccines with minimized baculovirus contaminants. Trends Biotechnol. 2025 May 9:S0167-7799(25)00131-3. doi: 10.1016/j.tibtech.2025.04.004. Epub ahead of print. PMID: 40348731