Brits onderzoek: cognitieve achteruitgang na COVID-19 kan wel 7 IQ-punten schelen

augustus 2021 Corona Willem van Altena
x-ray image of human head with cloud

Dat COVID-19 ook neurologische gevolgen kan hebben is inmiddels wel bekend. Mensen die de ziekte gehad hebben klagen soms maanden later nog over een gebrek aan concentratie, problemen met het geheugen en andere cognitieve symptomen. Maar recent Brits onderzoek, dat werd gepubliceerd in het gezaghebbende vaktijdschrift The Lancet, lijkt nu ook aan te tonen dat de ziekte de intelligentie aantast en het IQ met wel 7 punten kan laten dalen.

Mensen die een COVID-19 infectie hebben doorgemaakt blijken stelselmatig lager te scoren bij een IQ-test dan mensen die de ziekte niet hebben gehad. En hoe ernstiger het ziekteverloop was geweest, des te groter het verlies aan cognitieve functies en IQ-punten.

Op het moment dat de pandemie losbarstte in het Verenigd Koninkrijk, in februari 2020, was er juist een grote landelijke intelligentietest gaande door de BBC. Bij die test kregen de deelnemers allerlei opdrachten om hun cognitieve vaardigheden te testen, en die waren zodanig opgesteld dat ze ook voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt konden worden. Dat bracht een aantal onderzoekers op het idee om aan de hand van deze data in kaart te brengen in welke mate COVID-19 een impact had op de mentale en geestelijke gezondheid van de Britse bevolking.

Dr. Adam Hampshire, assistent-hoogleraar aan Imperial College Londen analyseerde gegevens van 81.337 Britten die gedurende het jaar 2020 de BBC intelligentietest hadden afgelegd. Van die groep rapporteerden 12.689 mensen dat ze COVID-19 hadden gehad.

‘Brain fog’

Na het meewegen van allerlei variabelen zoals leeftijd, opleidingsniveau, eerste taal en links- of rechtshandigheid, constateerden de onderzoekers dat mensen die COVID-19 hadden gehad over het algemeen minder goed presteerden in de test dan mensen die niet ziek waren geweest. Vooral als het ging om dingen als redeneren, plannen en problemen oplossen werden duidelijke verschillen waargenomen. Dat bevestigt vele meldingen van genezen patiënten over ‘brain fog’, concentratieproblemen en moeite om op bepaalde woorden te komen, denken de onderzoekers.

Hampshire: “Het ziet ernaar uit dat het virus mogelijk onze cognitieve vaardigheden kan aantasten. We weten nog niet wat het mechanisme daarachter is, en hoe lang de effecten aanhouden, maar het is dringend nodig om dat uit te vinden.”

Beroerte

Er bleek een relatie te zijn tussen de ernst van de infectie en de mate van cognitieve achteruitgang, stelden de onderzoekers vast. Vooral mensen die aan een beademingsmachine hadden gelegen vertoonden een grote teruggang, die neerkwam op een afname van het IQ met 7 punten. Ter vergelijking: die afname is groter dan wat normaliter wordt waargenomen bij mensen die een beroerte hebben gehad.

Hampshire waakt er wel voor om keiharde conclusies te trekken; van alle mensen wiens testresultaten meegewogen werden waren er maar 275 die zowel voor als na een COVID-infectie de test hadden ingevuld. Daarnaast is het ook lastig om allerlei variabelen mee te wegen, zoals medische geschiedenis. Toch zien de onderzoekers bewijzen voor een verband tussen COVID en cognitie, al is het mechanisme daarachter nog onduidelijk. Daarnaast is ook nog niet duidelijk of het gaat om kortdurende, langdurige of zelfs permanente verschijnselen. Er lopen momenteel verschillende studies die daar meer licht op hopen te werpen.

Referentie

Hampshire A, Trender W, Chamberlain SR, et al. Cognitive deficits in people who have recovered from COVID-19. EClinicalMedicine. 2021 Jul 23:101044. doi: 10.1016/j.eclinm.2021.101044. Epub ahead of print. PMID: 34316551; PMCID: PMC8298139.