Binnenlopen, testen, diagnose en behandelen: laagdrempelige SOA-kliniek voor jongeren in Den Haag

augustus 2022 Beter Leven Willem van Altena
Concept of abnormal green vaginal discharge, signs of STD like trich. Black panties with green glitter.

Voor veel jongeren in Nederland bestaan er diverse drempels die de toegang tot goede SOA-zorg bemoeilijken. Jongeren ervaren –al of niet perceptief- allerlei redenen die hen ervan weerhouden zich op een soa te laten testen. De soakliniek is te ver weg, een test kost te veel geld, het is genant om met een soa naar de dokter te gaan… en zo zijn er meer redenen waarom jongeren zich niet laten testen. Daar komt mogelijk verandering in met een initiatief van Bas Mourik, arts-microbioloog in opleiding in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). In hartje Den Haag opende onlangs een ‘one-stop-shop’ voor soa-zorg.

Taboe

Geschat wordt dat er jaarlijks meer dan een half miljoen mensen in ons land soa-zorg nodig hebben. Desondanks rust er nog steeds een taboe op het praten over soa’s, en ervaren veel mensen een drempel als het erom gaat zich te laten testen. Zeker bij jongeren is dat het geval. Om die reden is Bas Mourik al in 2018 met het project Zinnige Infectie Zorg (ZIZ) gestart, met als doel de toegang tot soa-zorg in ons land laagdrempeliger te maken.

De nieuwe soakliniek in Den Haag in de Spijkermakerstraat is opgezet als ‘one-stop-shop’: een jongere kan zich in een keer laten testen, diagnositiceren en idealiter behandelen. De kliniek wordt bemenst door een verpleegkundige die de testen afneemt, en een laborant die meteen onderzoek kan doen. Binnen een uur kan een patiënt alweer buiten staan, compleet met diagnose en soms zelfs medicatie. Op die manier denkt Mourik tot wel 30 jongeren per dag te kunnen helpen.

Dermatoloog

Op de website van ZIZ kunnen jongeren alvast een gratis e-consult doen voordat ze naar de kliniek komen. Ze kunnen een vragenlijst invullen over hun symptomen, en zelfs een foto insturen van een mogelijke SOA. Die wordt door een dermatoloog van het LUMC bekeken en beoordeeld. Na afloop van het e-consult krijgt de jongere direct een persoonlijk advies over zijn of haar risico op een SOA.

Als er aanleiding toe is, dan kan de jongere een soa-testkit thuisbezorgd krijgen, of binnenlopen bij de soa-kliniek in het centrum van Den Haag. Dat kan zonder afspraak. Er kan dan meteen een test afgenomen worden, en het resultaat laat meestal niet lang op zich wachten. Afhankelijk van of er inderdaad een soa wordt vastgesteld, en welke soa het is krijgt de patiënt meteen de juiste informatie en wordt mogelijk zelfs direct een behandeling aangeboden.

Wachthokjes

De kliniek is bewust ingericht met discretie als uitgangspunt. Bezoekers hoeven niet samen in een wachtkamer te zitten, maar iedereen heeft een eigen wachthokje dat afgeschermd kan worden. ‘Moeilijke gesprekken’ met allerlei intieme vragen zijn in principe online al aan de orde gekomen in het e-consult. In het intakegesprek krijgt de patiënt ook veel meer de regie dan bij een normaal consult bij de dokter. Ook dat moet de drempel om binnen te stappen en een test te ondergaan verlagen.

SOA’s in Nederland

Het RIVM meldt dat er in 2021 meer mensen een soa-test bij een Centrum voor Seksuele Gezondheid (CSG) hebben laten doen dan in het jaar ervoor, maar dat het niveau van 2019, voor de coronapandemie, nog niet werd bereikt. In 2021 zijn in totaal 138.436 consulten geregistreerd bij de CSG’s. Bij 20.338 personen werd een chlamydia-infectie vastgesteld, en daarmee is dit verreweg de meest voorkomende soa in Nederland. Nummer twee is gonorroe, dat 7.842 keer werd vastgesteld. Syfilis werd 1.378 keer geconstateerd, en 128 bezoekers kregen in 2021 te horen dat ze hiv hebben.

Meer informatie

Bezoek de website van ZIZ: https://ziz.nl/

Lees meer over ZIZ op de website van ZonMW