Bestaand antibioticum effectieve behandeling gonorroe als resistentie tegen ceftriaxon optreedt

februari 2022 Geneesmiddelen Willem van Altena

De seksueel overdraagbare aandoening (soa) gonorroe blijkt wereldwijd de laatste jaren steeds vaker resistent te worden tegen bestaande antibiotica, met name het eerstekeusmiddel ceftriaxon. Maar onderzoekers van Amsterdam UMC en het Centrum voor Seksuele Gezondheid van de GGD Amsterdam hebben ontdekt dat er mogelijk een ander antibioticum ingezet kan worden, ertapenem.  De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in The Lancet Infectious Diseases.

Gonorroe (ook wel druiper genoemd) werd in 2019 8.186 keer behandeld bij landelijke Centra voor Seksuele Gezondheid, en naar schatting 14.400 keer bij de huisarts. Gonorroe is in het verleden meermalen resistent geworden voor antibiotica, en inmiddels is duidelijk dat ook de huidige standaardbehandeling ceftriaxon steeds vaker door de bacterie omzeild wordt.

Ertapenem

Reden voor ZonMW om in 2017 een studie te financieren naar de effectiviteit van bestaande middelen als mogelijke behandeling voor gonorroe. Aan de studie deden 346 gonorroepatiënten mee. Zij werden behandeld met ofwel injecties met ceftriaxon, ertapenem of gentamicine of fosfomycine vloeibaar oraal. Dat laatste middel bleek al snel onvoldoende te werken. Ceftriaxon bleek nog steeds 100% van alle behandelde patienten te genezen. Ertapenem bleek in 99% van de gevallen effectief te zijn, gentamicine scoorde 93%. Mocht ook in Nederland resistentie tegen ceftriaxon opduiken, dan vormt ertapenem een mogelijk alternatief dat haast even effectief is.

Wereldwijd actieplan

Gonorroe is een wereldwijd voorkomende soa, die in 2020 volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) 82 miljoen infecties veroorzaakte, met name in Afrika. De ziekte wordt veroorzaakt door de Neisseria gonorrhoeae (N. gonorrhoeae) bacterie. De infectie wordt al ruim 80 jaar effectief bestreden met antibiotica, maar dat leidt telkens tot resistentie waarna er een nieuw antibioticum gevonden moet worden. Ook tegen ceftriaxon worden de ziekteveroorzakers steeds meer resistent.  Er zijn al gevallen geweest in onder meer Australië, Japan, Frankrijk, Zweden en het Verenigd Koninkrijk waarbij ceftriaxon niet langer werkte, ook niet gecombineerd met azitromycine of doxycycline. De resistente bacteriestam blijkt haast in alle gevallen voor keelinfecties te zorgen. Het merendeel van deze infecties is asymptomatisch, bovendien zijn antimicrobiële middelen niet erg effectief in de keel. De WHO heeft een wereldwijd actieplan gelanceerd om enerzijds de verspreiding van gonorroe te stoppen en anderzijds de toenemende antibioticaresistentie tegen te gaan.

Referenties

de Vries HJC, de Laat M, Jongen VW, et al. Efficacy of ertapenem, gentamicin, fosfomycin, and ceftriaxone for the treatment of anogenital gonorrhoea (NABOGO): a randomised, non-inferiority trial. Lancet Infect Dis. 2022 Jan 19:S1473-3099(21)00625-3. doi: 10.1016/S1473-3099(21)00625-3. Epub ahead of print. PMID: 35065063.

Lees meer over het actieplan van de WHO